پتینه کاری چیست؟
اگر آلبوم پتینه کاری و حتی یکی دو عکس پتینـه کاری را دیده باشید، قطعا مجذوب طرح های چشم نواز آن شده اید. طرح هایی بسیار جذاب که راهشان را از ظروف تزئینی به طراحی دکوراسیون منزل هم باز کردند! اما پتینه چیست؟ پتینه یک هنر، و پتینه کاری حرفه سرچشمه گرفته از این هنر است. هنری اصیل که در این بخش قصد داریم به ریشه‌های آن بپردازیم:
پتینه چیست؟
شاید موج آموزش و هزینه آموزش پتینه کـاری حرفه ای و مدرن با هدف کسب درآمد اخیرا به راه افتاده باشد؛ اما تاریخ این هنر به مدت‌ها قبل بر می‌گردد. هنر پتینه اصالتا ایتالیایی است. در ایتالیای قدیم، حرفه پتینه کاری شامل استفاده از تکنیک کهنگی در رنگ، طرح بناها و یا تغییر ظاهر ظروف بر اساس طرح و رنگ قدیمی و سنتی می‌شد.
در بعضی فرهنگ‌ها و دایره المعارف‌های هنر، خوردگی در فلز مس که به رنگ سبز خودنمایی می‌کند پتینه نامیده می‌شود، و حتی آن را محافظی در برابر خوردگی مس هم می‌دانند. به ایجاد یک لایه روی اجسام (مخصوصا ظروف) و سطوح برای کهنگی بخشیدن به آنها را هم پتینه می نامند.
رفته‌رفته انواع پتینه کاری بین افرادی محبوب شد که مایل بودند حال و هوایی نوستالژیک به منزل خود بدهند. با گذشت زمان این هنر به قدری محبوب شد که مردم دیگر به المان‌هایی با ظاهر قدیمی راضی نشدند، و سراغ استفاده از پتینه در دکوراسیون داخلی، دیوارها و حتی پتینه کاری ساختمان برای طراحی بناها رفتند.
پتینه کاری
حالا که می‌دانیم خود پتینه چیست، اجازه دهید به حرفه آن نگاه دقیق‌تری بیندازیم. پتینه کاری هنری با بهره‌گیری از بافت‌ها و رنگ‌های مختلف است، که با ایجاد یک سطح جداکننده بین شئ اصلی (با هر جنسی) و رنگی که قرار است روی آن قرار بگیرد، نمایی کهنه و به عبارتی اکسیدشده را ایجاد می‌کند.
پتینه کاری هنری پرطرفدار است که با اعمال رنگ‌های دکوراتیو به کمک ابزار روی سطوح مختلف، بافت خاصی را ایجاد کرده و اجازه استفاده دوباره از ظروف قدیمی را به ما می‌دهد. به همین خاطر، نقش رنگ‌های پوشاننده، روشن‌کننده و مات‌کننده برای فرسوده نشان دادن لوازم در انواع پتینـه کاری بسیار پررنگ است.
کاربرد پتیـنه کـاری چیست؟
یکی از معانی مستقیم پتینه هنر کهنه کردن لوازم نو برای ایجاد سبکی متفاوت در دکوراسیون منزل است. به همین ترتیب، پتینه کاری ساختمان (که مقصود از آن معمولا پتينه ديوار است) به صورت یک پوشش هنری روی دیوار تعریف می‌شود که مدل‌های گوناگونی دارد.
در پتينه ديوار از یک رنگ پس‌زمینه به عنوان رنگ اصلی استفاده می شود، که اغلب رنگ اکریلیک، رنگ روغنی یا رنگ پلاستیک است. سپس طرح و نقش درخواستی، که می‌تواند برجسته یا تخت باشد، روی این سطح رنگ‌کاری شده ایجاد می‌شود.
بسته به طرح ایجادشده، پتینه کـاری ساختمان و پتينه ديوار به دو دسته تقسیم می‌شود:
- پتینه کـاری مدرن
- پتینه کاری کلاسیک
پتینه کاری کلاسیک
از نام این سبک متوجه می‌شویم که اجرای این سبک از پتینه و پتینه کـاری بین افرادی محبوب است که دکورهای آنتیک و کلاسیک را به دیزاین‌های مدرن‌تر ترجیح می‌دهند. این افراد با استفاده از تکنیک‌های پتینه کاری کهنه جلوه دادن لوازم جدید، وسایل خانه را به آنتیک و عتیقه تبدیل می‌کنند.
برای هموار کردن سطوح لوازم چوبی، سفالی و حتی بخش هایی از کاغذ دیواری برای کشیدن طرح‌های پتینه کاری، می‌توان از روغن مخصوص “شاپان کاری” استفاده کرد. اگر از علاقه‌مندان این سبک هستید، هنر پتینه کاری امکان ایجاد تغییر و هماهنگ کردن لوازم و دکوراسیون منزل را به راحتی برای شما فراهم می‌کند.
پتینه کاری مدرن
در پتینه کاری مدرن طرح‌های جدید با روش‌های پتیـنه کاری ساختمان و کاربرد آن در دکوراسیون منزل ترکیب می‌شود. این تلفیق جذاب تاثیر بالایی بر بیننده دارد، و روزبه‌روز بین افراد بیشتری محبوب می‌شود. در نقش‌های مدرن‌تر پتینه از پوشش ابروبادی، آسمان، طبیعت یا طرح فرشته به عنوان الگوی پوششی استفاده می‌شود. همچنین، می‌توان با استفاده از تکنیک‌های رنگ‌آمیزی، طرح چوب یا پوششی نقره‌ای را روی سطح اجرا کرد.
نکته مثبت این است که پتینه کـاری مدرن را می توان روی هر سطحی اجرا کرد؛ از پتينه ديوار گچی، رنگ خورده یا کاغذ دیواری شده گرفته، تا سطوح وسایل چوبی خانه یا ستون‌ها. اگر در حال دست‌وپنجه نرم کردن با علت زرد شدن کاغذ دیواری بعد از نصب و یکنواختی پس از اجرای کاغذ دیواری مشکل دارید، این هنر و پتينه ديوار یک انتخاب ایده‌آل برای تغییر دکوراسیون ساختمان شما خواهد بود. در ادامه انواع پتینه و پتینه کاری را به تفکیک توضیح می دهیم:
پتیـنه کـاری ساختمان
پتینه کـاری ساختمان بخش مهمی از کاربرد این هنر در دکوراسیون را تشکیل می‌دهد، از جمله ایجاد تغییرات کوچک در رنگ دکوراسیون، نصب کاغذ دیواری روی رنگ روغن، خلق نقش‌های رنگارنگ روی سقف (از جمله پتینه کـاری روی سقف کناف) و البته پتينه ديوار. پتینه کـاری ساختمان را هنر مانور رنگ و نقش روی سطوح، دیوار و سقف هم می گویند. علاوه بر اینها، از این هنر می توان برای ترمیم ترک سقف گچی و پوشاندن لکه های ایجاد شده روی دیوار در اثر رطوبت هم استفاده نمود.
همان طور که بالاتر اشاره کردیم، پتیـنه کاری در ساختمان شامل دو سبک پتـینه کاری مدرن و کلاسیک می‌شود. گاهی اوقات از پتینه می‌توان برای ایجاد نقش های پر زرق و برق روی دیوار گچی، کاغذ دیواری، سقف و حتی آسانسور هم بهره برد. پتینه کاری را می‌توان به عنوان جایگزینی مطلوب برای ایده‌های کاغذ دیواری روی کاشی در فضاهای سرامیکی و کاشی‌کاری شده برای ترمیم، پوشش و رنگ کردن دیوار گچی هم در نظر گرفت.
پتیـنه کاری روی چوب
نقاشی و پتینه کاری روی چوب استفاده از رنگ‌های پوششی برای ایجاد سطحی یک‌دست روی چوب است. در واقع پتینه روی چوب تکنیک ترکیب چندرنگ و ایجاد لایه‌های رنگی متفاوت روی چوب قلمداد می‌شود.
برای رنگ کاری روی چوب و تغییر طرح آن، پتینه کاری روی چوب روشی بسیار مناسب و توصیه‌شده است. استفاده از رنگ‌ها و سبک‌های پتینـه کاری هم ظاهر زیبایی به لوازم چوبی قدیمی می‌دهد، هم در نوسازی آنها و پوشش لایه‌های خوردگی و زدگی چوب فوق‌العاده عمل می‌کند (در کنار شاپان کاری).
آموزش پتینه کاری حرفه ای و مدرن
برای پتینه دیوار و ساختمان، سقف، کاغذ دیواری، پتینه کـاری روی لوازم چوبی یا …، ابتدا باید مواد اولیه پتینه کاری را تهیه کنید. شروع پتینه کـاری یک پیش‌نیاز مهم دیگر هم دارد: ایجاد زیرساخت مناسب روی سطح مدنظر شما برای رنگ‌کاری تمیز و باکیفیت. مرحله بعدی تهیه لوازم از یک فروشگاه معتبر و قابل اعتماد است، البته بعد از اینکه نوع پتینه کاری، فضا و اجسامی که قرار است پتینه شوند و طرح پتینه کـاری را انتخاب کردید. اینکار برای این است که بدانید برای پتینه کاری دقیقا چه لوازمی را باید تهیه کنید.
مرحله بعدی مسطح‌سازی چیزی است که تصمیم دارید پتـینه کاری را روی آن انجام دهید. برای اینکار به قلم‌مو و چسب چوب نیاز دارید. پس از اینکه چسب نیمه خشک شد، خمیر مخصوص پتیـنه کاری را روی محل مدنظر بکشید، و با استفاده از کاردک کل سطح را با خمیر بپوشانید.
شما می توانید نقش های دلخواه‌تان را هم با لوازم نقاشی روی سطح ایجاد کنید، هم از شابلون استفاده نمایید، یا اینکه سراغ ساده ترین گزینه ممکن بروید: یعنی با حرکات دست روی سطح مدنظر. پس از ایجاد نقش، پتیـنه کاری تقریبا به اتمام رسیده است. حالا تنها باید لوازم و سطوح پتینه کاری شده را در معرض هوای گرم خشک کنید.
