نمای رومی
یکی از اصلی ترین مواردی که در طراحی ساختمان به آن توجه می شود، نمای خارجی آن است. هر اثر معماری نه تنها بر ساکنین یک ساختمان، بلکه بر فضاهای شهری نیز اثر می گذارد. از این رو نمای بیرونی ساختمان ها نقش خیلی مهمی را در ارزشمند ساختن یک بنا و همینطور خلق فضا های شهری با کیفیت، بر عهده دارد. نماها سبک های گوناگونی را شامل می گردند. در این مطلب می خواهیم بصورت اختصاصی به بررسی نمای رومی بپردازیم.
نمای کلاسیک یا رومی
احتمالا ساختمان های زیادی را دیده‌اید که در نمای خارجی آن ها، از عناصر معماری رایج در ایران یا روم باستان استفاده شده است. به این قبیل نماها، نمای کلاسیک می گویند. در حقیقت استفاده از تناسبات و جزئیات متداول در معماری عصر باستان و همچنین دوره نئوکلاسیک، مانند ساختمان ها دیده می شود که نمایانگر قدرت، شکوه و عظمت کاخ های آن دوران است. نمای رومی در دسته نمای کلاسیک قرار می گیرد.
نمای رومی طرفداران زیادی دارد به این دلیل که احساس کاخ نشینی را برای ساکنین اینگونه ساختمان ها القا می کند. این مدل از طراحی نما به علت داشتن جزئیات متعدد و استفاده از سنگ ها و عناصر زینتی بسیار، در بین بافت متراکم مسکونی، بسیار شاخص گردیده و نظر هر رهگذری را به خود جلب می کند و این دقیقا همان هدفی می باشد که سازندگان و دوستداران این سبک از طراحی نما به دنبال آن هستند.
علل ترویج نمای کلاسیک
مصالح در دسترس
بیشتر نماهای رومی با استفاده از سنگ تراورتن اجرا می گردند. فراوانی معادن تراورتن در کشورمان باعث کاهش قیمت آن گردیده، از طرف دیگر دوام و کیفیت خوب این سنگ نیز، آن را مناسب به کارگیری در نمای ساختمان می سازد. استفاده از سیمان سفید نیز، در اجرای چنین نماهایی مرسوم می باشد. اگرچه ایجاد طرح های پیچیده با استفاده از سیمان سخت است، ولی هزینه مصالح به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می کند.
مرفه و تجملاتی بودن
در حال حاضر استفاده از این سبک طراحی نما، به منظور پاسخگویی به تمایل مردم به کاخ نشینی رواج پیدا کرده است. از آنجایی که این سبک، از طراحی کاخ های پادشاهان روم باستان نشات گرفته، به عنوان نمادی از قدرت، عظمت و شکوه شناخته می شود؛ در نیتجه بسیار مورد توجه کارفرمایان علاقمند به طراحی های لوکس و مجلل قرار دارد.
شاخص سازی ساختمان
تشخیص ساختمانی با طراحی نمای رومی سخت نیست و به آسانی می توان متوجه تفاوت آن با ساختمان های مجاور آن شد، اما بطور کلی قابلیت های نمای رومی از قرار زیر است:
- استفاده از سنگ‌تراشی‌ها و انواع تزئینات اغراق شده
- استفاده از قوس ها و ستون های قطور و تزئینی متعدد
- ستون هایی که به شیوه یونیک، دوریک و قرنتی طراحی شده اند.
- استفاده از سر ستون ها و کله گاوی ها
استفاده از این ویژگی ها در یک ساختمان مسکونی، باعث شاخص شدن آن می شود و توجه همگان را به خود جلب می نماید.
مشکلات به کارگیری نمای رومی
این سبک از طراحی نما در عین اینکه به مناظر شهر زیبایی می بخشد، مشکلاتی را نیز به دنبال دارد:
- نمای خارجی هر ساختمان بایستی نمایانگر هویت آن باشد. برای مثال نمای یک ساختمان اداری بایستی به شکلی طراحی شود که کاربرد آن را مشخص نماید. یکی از ایراداتی که به این سبک از طراحی نما برای فضاهای مسکونی وارد می باشد، القای احساس خشونت در جامعه است. به این دلیل که این سبک از دوران سلطنتی روم باستان الهام گرفته شده و باطنی خشن و جدی را در خود گنجانده است. به همین علت بیشتر مناسب استفاده در ساختمان هایی با کاربرد قضایی یا حکومتی است. در صورتی که یک ساختمان مسکونی، بایستی احساس آرامش و صمیمیت را در جامعه القا نماید.
- به کار بردن حجم زیادی از مصالح در نمای ساختمان، احتمال سقوط آن ها را در پی دارد که با توجه به هزینه بالای مصالح و همچنین سنگینی این عناصر تزئینی، موجب خطر تلفات مالی و جانی می شود. به همین علت به کارگیری این سبک از طراحی نما در مناطق زلزله خیز رایج نمی باشد.
- برای تاکید بر شکوه و عظمت این قبیل ساختمان ها، بعضا شاهد نورپردازی های چشمگیر هستیم. این نورپردازی ها اگر به صورتی نامناسب طراحی شوند، می توانند باعث مزاحمت برای ساکنین سایر ساختمان ها شوند.
با اینکه این سبک از طراحی نما از سوی شهرداری ممنوع شده است، هنوز هم ساخت ساختمان های مسکونی مجلل رواج دارد. به این دلیل که علاقمندان به زندگی مرفه و لوکس، خواستار ساختمان هایی با طرح شاخص می باشند. توجه به فرهنگ ایرانی و همچنین تناسب کاربرد و ظاهر یک ساختمان، از عمده ترین مسائلی می باشند که استفاده از این سبک را با انتقادهای گسترده مواجه می سازند. از این رو ممکن است در آینده ی نزدیک، شاهد ظهور سبک های دیگری از نماهای ساختمانی مجلل باشیم.
